تحلیلِ ماهواره ای ـ همدیدی پدیده‎ی گردوغبار (گردوغبار تیرماه 1388)

تحلیلِ ماهواره ای ـ همدیدی پدیده‎ی گردوغبار (گردوغبار تیرماه 1388) طوفان های گردوغبار به‎عنوان پدیده های غالب مناطق خشک و نیمه خشک در بیرون از فضای شهرهای بزرگ، بیشترین تأثیر را در کیفیت هوا دارند. یکی از شدیدترین توفان های گردوغبار در تیر ماه 1388 رخ داد که بیش از 17 استان کشور را تحت پوشش قرار داد. شناسایی منابع و کانون های برداشت ذرّات معلّق، الگو و نحوه‎ی شکل گیری و پراکنش گردوغبار، اهداف اصلی این پژوهش را دربرمی گیرد. در این ارتباط، برای شناسایی کانون های اصلی گردوغبار از تصاویر مادیس محصول mod02 استفاده شد. این تصاویر پس از تصحیح هندسی و اِعمال حد های مناسب با توجّه به ویژگی های دمای درخشایی مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت دمای درخشایی ذرّات جامد معلّق در طول موج های 5/8، 11 و 12 میکرومتر، شناسایی پدیده‎ی مزبور را امکان پذیر می‎کند، بدین صورت که با افزایش مقدار گردوغبار، اختلاف (?bt?_(8.5)-?bt?_11) و (?bt?_11-?bt?_12) افزایش و مقدار (?bt?_11-?bt?_12) کاهش می یابد. پس از بارزسازی گردوغبار و ایجاد تصاویر رنگی کاذب، وضعیّت همدیدی مناطق بیایانی واقع در کرانه‎ی شمالی رود فرات در کشور سوریه و مناطق بیابانی عراق، به‎عنوان کانون های شکل‎گیری گردوغبار مورد مطالعه شناخته شدند. برای این کار داده های مؤلّفه ی مداری، نصف النهاری، خطوط هم فشار و خطوط ارتفاع، از نوع داده های بازتحلیل‎شده‎ی سطح دو با قدرت تفکیک مکانی 5/2 درجه‎ی طول و عرض جغرافیایی، به‎صورت میانگین روزانه در روزهای معرّفی‎شده به‎دست آمده و ترسیم شدند. نتایج پژوهش نشان می‎دهد که مکان گزینی محور ناوه و منطقه ی واگرایی بالایی در تراز 500 هکتوپاسکال و شکل گیری سلول کم فشار حرارتی در سطح زمین، نقش اصلی را در شکل گیری و هدایت گرد وغبار به‎سمت ایران دارند.